Το ΤΑΙΠΕΔ επιδιώκει να περιληφθεί και η αποθήκευση υδρογόνου στον σχεδιασμό, αλλά είναι αμφίβολο αν θα περιληφθεί το έργο στη λίστα ευρωπαϊκών έργων κοινού ενδιαφέροντος. Υπό αμφισβήτηση και η οικονομική βιωσιμότητα.«Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου» γράφτηκε την περασμένη εβδομάδα με την ανακοίνωση του ΤΑΙΠΕΔ πως ολοκληρώθηκε χωρίς υποβολή προσφορών ο διαγωνισμός για την Υπόγεια Αποθήκη Φυσικού Αερίου της Νότιας Καβάλας, ένα έργο που συζητείται περισσότερο από μια δεκαετία. Μετά από διαδοχικές παρατάσεις, το ΤΑΙΠΕΔ έδωσε τέλος στο διαγωνισμό ανοίγοντας τον δρόμο για την προκήρυξη ενός νέου διαγωνισμού εισάγοντας την παράμετρο της αποθήκευσης και υδρογόνου. Εντούτοις, με τον χρόνο να μετράει αντίστροφα πλέον, το έργο κινδυνεύει να βρεθεί εκτός της 6ης λίστας των ευρωπαϊκών έργων PCI.Με ανακοίνωσή του ΤΑΙΠΕΔ την περασμένη Παρασκευή -την τελική προθεσμία υποβολής των προσφορών και παρά την παράταση που ζητήθηκε, σύμφωνα με πληροφορίες, από την πλευρά των επενδυτών– ολοκληρώθηκε ο διαγωνισμός, κλείνοντας αυτόν τον κύκλο σίριαλ της Υπόγειας Αποθήκης. Στην ανακοίνωσή του, το Ταμείο ανέφερε πως «ολοκληρώθηκε δίχως υποβολή προσφορών η Β’ φάση του διεθνούς διαγωνισμού για την παραχώρηση της χρήσης, ανάπτυξης και εκμετάλλευσης του υπόγειου φυσικού χώρου που προκύπτει από το σχεδόν εξαντληθέν κοίτασμα φυσικού αερίου «Νότια Καβάλα», με σκοπό τη μετατροπή του σε υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου (ΥΑΦΑ)».Και συμπλήρωνε πως «το ΤΑΙΠΕΔ θα αξιολογήσει τις συνθήκες στις διεθνείς αγορές φυσικού αερίου, λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα που έχουν δημιουργήσει η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο του σχεδίου REPowerEU, προκειμένου να εξετάσει το ενδεχόμενο προκήρυξης νέου διαγωνισμού στο άμεσο μέλλον για την αξιοποίηση του υπόγειου χώρου του κοιτάσματος φυσικού αερίου ως ΥΑΦΑ. Μεταξύ των παραμέτρων που θα εξεταστούν θα είναι η δυνατότητα αποθήκευσης υδρογόνου, σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στο σχέδιο REPowerEUγια την ταχύτερη απεξάρτηση από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας των κρατών μελών».Με την απόφαση αυτή το ΤΑΙΠΕΔ θέτει το έργο σε νέες βάσεις καθορίζοντας από την αρχή τους όρους του νέου διαγωνισμού και εισάγοντας το σημαντικό στοιχείο του υδρογόνου στο «παιχνίδι», ένα στοιχείο που αναμένεται να παίξει κρίσιμο ρόλο μέσα στα επόμενα χρόνια, καθώς υποδομές φυσικού αερίου θα αξιοποιηθούν στο μέλλον για το υδρογόνο. Εντούτοις, πηγές από την πλευρά της αγοράς αναφέρουν πως πλέον τίθεται υπό αμφισβήτηση κατά πόσο το έργο θα βρεθεί εντός των σχεδιασμών για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.Καθώς πλησιάζει το οριστικό κλείσιμο της 6ης λίστας έργων PCI (Ευρωπαϊκού Κοινού Ενδιαφέροντος), η Υπόγεια Αποθήκη Φυσικού Αερίου της Νότιας Καβάλας κινδυνεύει να βρεθεί μακριά από τα έργα εκείνα που πληρούν τις αυστηρές προϋποθέσεις που θέτει η ΕΕ και μπορούν να εξασφαλίσουν σημαντικές επιδοτήσεις και πρόσβαση σε προνομιακή χρηματοδότηση. Ωστόσο, κύκλοι ου Ταμείου σημειώνουν πως η δυνατότητα αποθήκευσης υδρογόνου, την ώρα που η Ευρώπη στρέφεται προς αυτή την κατεύθυνση για τις επόμενες δεκαετίες θα δημιουργήσει νέες ευκαιρίες για ένταξη σε πλαίσια ευρωπαϊκής χρηματοδότησης.Ο επανασχεδιασμός του διαγωνισμού θεωρητικά ανοίγει τον δρόμο για την είσοδο και νέων υποψήφιων επενδυτών, εντούτοις οι έως σήμερα διεκδικητές δείχνουν επιφυλακτικοί για το πώς θα μπορούσε να «τρέξει» νέα απόπειρα για την υλοποίηση του έργου. «Η νέα προσπάθεια θα πρέπει να λάβει υπόψη της τους λόγους για τους οποίους δεν πέτυχε ο διαγωνισμός έως σήμερα», σημειώνουν κύκλοι από την πλευρά των επενδυτών. Και αυτό γιατί θα πρέπει να μην υπάρξουν τα «αγκάθια» που οδήγησαν σε ναυάγιο τον τελευταίο διαγωνισμό, με κυριότερο τον Κανονισμό Τιμολόγησης που καθόριζε το ποσοστό κοινωνικοποίησης και έθετε πλαφόν απόσβεσης του έργου. Υπενθυμίζεται ότι, παρά τις διαφωνίες που είχαν εκφράσει τόσο οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – ΔΕΣΦΑ και Energean, αλλά και το ΤΑΙΠΕΔ, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της δημόσιας διαβούλευσης, η ΡΑΕ είχε αποφασίσει να μην υπάρξουν αλλαγές στην απόφαση το ποσοστό της κοινωνικοποίησης του έργου να τεθεί στο 50%.Ειδικότερα, στην απόφασή της 453-2022 Πλαίσιο Κανονισμού Τιμολόγησης της Υπόγειας Αποθήκης Φυσικού Αερίου Νοτίου Καβάλας αναφερόταν ότι «σε κάθε περίπτωση, χωρίς να παραγνωρίζονται τα λοιπά οφέλη ύπαρξης αποθήκης στις αγορές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, η ΥΑΦΑ εκτιμάται ότι θα συμβάλει σημαντικά στην ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας στην πορεία προς την ενεργειακή μετάβαση. Για το λόγο αυτό, η ΡΑΕ θεωρεί εύλογη –υπό την προϋπόθεση κοινοποίησης από την ελληνική Πολιτεία και τελικής έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή– την ανάκτηση μέσω της εσωτερικής αγοράς ΦΑ (κοινωνικοποίηση) μέρους του Απαιτούμενου Εσόδου κάθε Ρυθμιστικής Περιόδου σε ποσοστό έως και 50% με ανώτατο όριο ανάκτησης επί του εγκεκριμένου από τη ΡΑΕ κόστους κατασκευής της ΥΑΦΑ. Το ανωτέρω ποσοστό θα προσεγγίζει σε σωρευτική αξία, όπως αυτή διαμορφώνεται μεταξύ των Ρυθμιστικών Περιόδων, το τμήμα του κόστους του έργου που συναρτάται με το όφελος της ασφάλειας του εφοδιασμού (160 εκατ.€), το οποίο δεν δύναται να αποτιμηθεί με ακρίβεια από τους συμμετέχοντες στην αγορά φυσικού αερίου και τους χρήστες φυσικού αερίου».Υπενθυμίζεται ότι κατά τη διαβούλευση, τόσο οι πλευρές των επενδυτών, όσο και το ΤΑΙΠΕΔ επισήμαναν πως το ποσοστό αυτό απέχει πολύ από εκείνο που θα έκανε βιώσιμη την υλοποίηση του έργου. Όπως σημείωνε το Ταμείο στη διαβούλευση, «κρίνεται σκόπιμο να εξεταστεί μια ευελιξία αναφορικά με τη διαμόρφωση του άνω ορίου του ποσοστού κοινωνικοποίησης (50%) σε υψηλότερα επίπεδα και κατ’ επέκταση του ανώτατου ορίου ανάκτησης επί του εγκεκριμένου από τη ΡΑΕ κόστους κατασκευής της ΥΑΦΑ. Σημειώνεται ότι σε μεταγενέστερα έτη, οπότε και σημαντικό μέρος της επένδυσης της ΥΑΦΑ θα έχει αποσβεστεί, το Απαιτούμενο έσοδο θα είναι αρκετά χαμηλό ώστε ποσοστό κοινωνικοποίησης άνω του 50% να δύναται να ανακτάται από τους χρήστες χωρίς να προκύπτουν υπέρογκες επιβαρύνσεις. Αντιθέτως κρίνεται εύλογο όπως κατά τα πρώτα έτη να δύναται να ανακτηθεί μέσω κοινωνικοποίησης ποσοστό άνω του 50%, όπως και στην περίπτωση της υποδομής της Ρεβυθούσας».Αντίστοιχα, στις τοποθετήσεις τους στη δημόσια διαβούλευση και οι δύο πλευρές των ενδιαφερόμενων επενδυτών, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – ΔΕΣΦΑ και Energean, είχαν τονίσει ότι η εισήγηση της ΡΑΕ για κοινωνικοποίηση του έργου στο 50% είναι πολύ μακριά από το να θεωρείται βιώσιμη για την υλοποίηση του έργου ζητώντας να είναι σχεδόν διπλάσιο, κάνοντας αναφορά στο αρχικό ποσοστό για τον τερματικό σταθμό της Ρεβυθούσας που έφθανε στο 95%.
