Το Ελεγκτικό Συνέδριο ακτινογραφεί τις “αμαρτωλές” συμβάσεις του Δημοσίου – Στο κάδρο και ο ΟΣΕ

Με μελανά χρώματα περιγράφει το Ελεγκτικό Συνέδριο στην τελευταία του έκθεση την εκτέλεση δημοσίων έργων, που ανατέθηκαν μετά από διαγωνισμό και όπως τονίζεται κατά μέσο όρο καθυστερούν να εκτελεστούν κατά μέσο όρο 2,5 φορές περισσότερο από τις προβλέψεις των συμβάσεων. Μεταξύ αυτών μάλιστα και δύο περιπτώσεις καθυστερήσεων της εταιρείας “ΕΡΓΑ ΟΣΕ Α.Ε.”.

Ο  έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου διεξήχθη από 1.1.2017 έως 31.3.2021. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η έκθεση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, οι παρατάσεις στην εκτέλεση αφορούν περίπου τα 2/3 των συνολικών  έργων, που ελέγχθηκαν.

“Ιδιαίτερα σε ορισμένα συγχρηματοδοτούμενα έργα τέθηκαν, προκειμένου να μη χαθεί η χρηματοδότηση, τόσο βραχείες προθεσμίες εκτέλεσης, ώστε με βεβαιότητα δεν θα επαρκούσαν για την ολοκλήρωση των έργων” τονίζεται.

Ο έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου διενεργήθηκε σε 24 φορείς. Έτυχαν επεξεργασίας 1.162 δημόσια έργα προκειμένου να διαπιστωθεί αν και σε ποιο βαθμό καθυστέρησε η εκτέλεσή τους. Όλα τα  έργα είχαν ανατεθεί κατόπιν δημόσιου διαγωνισμού.

Οι 24 φορείς που ελέχθησαν είναι: Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, οι εταιρείες ΕΡΓΑ ΟΣΕ ΑΕ, ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΑΕ, ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε., οι περιφέρειες Αττικής, Θεσσαλίας και Πελοποννήσου, οι Δήμοι Αγρινίου, Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, Ναυπακτίας, Θέρμου, Ακτίου-Βόνιτσας, Ηρακλείου, Μαλεβιζίου, Χερσονήσου, Μινώα Πεδιάδας, Αρχανών Αστερουσίων, Πατρέων, Δυτικής Αχαΐας, Αιγιαλείας, Καλαβρύτων, Ερυμάνθου και ΔΕΥΑ Πάτρας και Αιγιαλείας.

“Δεν αναζητούνται ευθύνες για τις καθυστερήσεις”

“Οι φορείς κατά κανόνα αποδέχονται τα αιτήματα παράτασης των αναδόχων και δεν αναζητούν την τυχόν ευθύνη τους για την επέλευση των καθυστερήσεων και  δεν προκύπτει ότι η επίβλεψη των έργων ασκείται με την ενδεδειγμένη επιμέλεια” αναφέρει η έκθεση.

“Η χορήγηση των παρατάσεων δεν αιτιολογείται με επάρκεια αλλά στερεοτυπικά”, αναφέρει η έκθεση και προσθέτει: “Σε πολλές περιπτώσεις οι καθυστερήσεις οφείλονται σε σφάλματα του φορέα κατά την κατάρτιση της μελέτης και των τευχών δημοπράτησης”.

Υπήρξαν μάλιστα και περιπτώσεις που χορηγήθηκαν παρατάσεις χωρίς ευθύνη του αναδόχου, ενώ ήταν πρόδηλο ότι είχαν σημειωθεί μεγάλες καθυστερήσεις κατά την εκτέλεση των έργων,  ενώ “διαπιστώθηκε ελλιπής επίβλεψη των έργων”.

Μεγάλη ανοχή στους αναδόχους

Όπως αναφέρεται στην έκθεση, από τον έλεγχο προκύπτει ότι “η τάση των δημόσιων φορέων κατά κανόνα είναι να επιδεικνύουν μεγάλη ανοχή στους αναδόχους σε περίπτωση καθυστερήσεων, προκειμένου να αποφύγουν τη διοικητική επιβάρυνση και τις περαιτέρω καθυστερήσεις που θα συνεπαγόταν η σύγκρουση με αυτούς, ενώ η χορήγηση παρατάσεων δεν αιτιολογείται με επάρκεια αλλά στερεοτυπικά”.

Από το δειγματοληπτικό έλεγχο σε 140 “διαπιστώθηκαν πολύ μεγάλες καθυστερήσεις κατά την εκτέλεση των δημοσίων έργων. Χορηγήθηκαν παρατάσεις στα 2/3 του συνόλου των έργων (σε 779 από τα 1.162 έργα), ενώ η εκτέλεση των έργων αυτών διήρκησε κατά μέσο όρο 2,5 φορές περισσότερο από όσο είχε αρχικά εκτιμηθεί”.

Τα “αγκάθια” σε μελέτες του ΟΣΕ

Χωρίς επικαιροποίηση ή μη σφάλματα ως προς την ύπαρξη και την ακριβή θέση των δικτύων των οργανισμών κοινής ωφελείας και τις προμετρήσεις των εργασιών, η αναγκαιότητα διόρθωσης των οποίων προκάλεσε καθυστερήσεις ολοκλήρωσης τους, καταγράφηκε του ΟΣΕ.

“Σε έργο αναβάθμισης σιδηροδρομικής γραμμής η μη εκπόνηση πριν από τη δημοπράτηση μελέτης πυροπροστασίας και μελέτης εφαρμογής κυκλοφοριακής εξασφάλισης ασφαλούς κυκλοφορίας συρμών προκάλεσε καθυστέρηση 5 μηνών” αναφέρει η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Σε άλλο σημείο, οι σύμβουλοι του Ελεγκτικού Συνεδρίου αναφέρονται σε σημαντικές καθυστερήσεις καθώς  “δεν είχαν εκτελεσθεί οι απαιτούμενες προκαταρκτικές εργασίες πριν από τη δημοπράτηση του έργου, ενώ  σε πολλές περιπτώσεις, τα έργα δημοπρατήθηκαν χωρίς να έχουν εκδοθεί οι απαιτούμενες άδειες και εγκρίσεις”.

Για παράδειγμα, αναφέρονται σε έργο αναβάθμισης σιδηροδρομικής γραμμής, “το οποίο εκτελέστηκε σε συνέχεια διαλυθείσας εργολαβίας και σημειώθηκε σημαντική καθυστέρηση μέχρι να ολοκληρωθεί η καταγραφή των εκτελεσθεισών, με τη διαλυθείσα σύμβαση, εργασιών, ενώ παρουσιάστηκαν προβλήματα και κατά τη διαδικασία ανάληψης και αξιοποίησης των υλικών της υπηρεσίας που θα ενσωματώνονταν στο έργο”.

Αποδέχονται παρατάσεις, συνεχίζεται η χρηματοδότηση

“Παρά τις καθυστερήσεις στα έργα συνεχιζόντουσαν οι χρηματοδοτήσεις, ανεξάρτητα αν προϋπόθεση της χρηματοδότησης ήταν η ολοκλήρωση του έργου” υπογραμμίζει το Ελεγκτικό Συνέδριο και συνεχίζει:

“Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι καθορισθείσες προθεσμίες εκτέλεσης του έργου ήταν εμφανώς μη ρεαλιστικές. Παρατηρήθηκε σε αυτές τις περιπτώσεις ότι καθορίσθηκαν βραχύτατες προθεσμίες εκτέλεσης έργων, οι οποίες δεν μπορούσαν εκ των πραγμάτων να τηρηθούν, με αποτέλεσμα την πρόκληση καθυστερήσεων πολλαπλάσιων σε διάρκεια σε σχέση με τις αρχικές συμβατικές προθεσμίες.

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων αυτών, ο καθορισμός βραχύτατων προθεσμιών εκτέλεσης των έργων συνδεόταν με τη χρηματοδότησή τους, αφού συνιστούσε προϋπόθεση της χρηματοδότησης η εντός ορισμένου χρονικού πλαισίου ολοκλήρωσή τους”.